Ceza hukukunun ilkeleri, suç ve ceza kavramlarını inceleyerek kişilerin hak ve hürriyetleri üzerinde oldukça etkili olan bir hukuk alanıdır.
Genel ve özel ceza hukuku olarak ikiye ayrılmaktadır. Genel ceza hukuku, suçun tanımı, unsurları, ceza hukukunun temel ilkeleri, cezanın tanımı, cezayı azaltan, suçu veya cezayı ortadan kaldıran nedenler şeklinde bütün suç ve cezaya yönelik ilke ve yöntemleri kapsamaktadır. Özel ceza hukuku ise ülkelerin kanunlarına göre suça neden olan eylemler ile bunların kapsamı ve sınırlılıkları ve bunlar için öngörülen cezaları içermektedir. Ceza hukukunun uygulanmasında kişilerin hak ve hürriyetlerini güvence altına alan bir takım ilkeler kabul edilmiştir. Bu ilkeler arasında suçta ve cezada kanunilik ilkesi ile suçta ve cezada kusur ilkesi çok önemlidir.
Ceza Hukukunun Temel İki İlkesi
Suçta ve cezada kanunilik ilkesine göre suç ve ceza ancak kanunla belirlenmektedir. Kanunda suç olduğu açıkça belirtilmeyen bir eylem hakkında kişilere ceza verilemez. Böylece suç tanımınında kanunlarla düzenlenmesi gerektiği ortaya çıkmaktadır. Kanunilik ilkesiyle birlikte belirlilik ilkesi de oldukça önemlidir. Bu ilkeye göre ilgili suçun tanımı, suç unsurları, hangi davranışların suç oluşturduğu ve hangi yaptırımların uygulanacağı açık ve anlaşılır şekilde olması gerektiğine vurgu yapmaktadır. Yine kanunilik ilkesine göre bir kişi geçmişte işlediği suç olmayan bir eylemi sonradan suç olarak nitelendirildiği için cezalandırılamaz. Böylece bu ilkeye göre kişilerin aleyhine çıkan kararlar geçmişe yürüyemez. Ayrıca kanunda açıkça suç ve ceza olarak tanımlanan eylemler, benzer olduğu düşünülen başka eylemlerle kıyaslanamaz.
Suçta ve cezada kusur ilkesi, cezalandırma için bir eylemi kişinin bileyerek ve isteyerek işlemesi ile gerçekleşeceğini ifade etmektedir. Bu ilkeye göre ceza sorumluluğu kişiseldir, cezalandırılacak olan kişide bizzat suçu işlemiş olandır.
Ceza Hukukunun Diğer İlkeleri
Ceza Hukukunun diğer önemli ilkeleri de temel ilkeleri destekleyen ve onlardan türeyerek ortaya çıkan ilkelerdir. Bu ilkelerden ilki, suç ve cazanın şahsiliği ilkesidir. Bu ilkeye göre suçu işleyen kişiden başkası suçlanamaz ve suçludan başka bir kişi cezalandırılamaz. Diğer ceza hukuku ilkesi, ceza kanunlarının yer yönünden uygulanmasında mülkilik ilkesidir. Buna göre suç işleyen kişinin vatandaşlığı dikkate alınmaksızın suçu işlediği ülkenin kanunlarına göre cezalandırılmaktadır. Bazı istisnai durumları bulunsa da yasada yer alan hükümlere göre işlem uygulanmaktadır. Son ceza hukuku ilkesi ise suçun geriye yürüme yasağıdır. Kişi, kanunda suç olarak ifade edilmeyen bir eylemi işlediği tarihten sonra bu işlediği eylemin suç sayıldığı yeni kanunla kabul edilirse geçmişte işlediği bu eylem yüzünden ceza alamaz. Yani eylemin suç sayıldığı kanunla belirlendiği tarihten sonra eylem geçmişe yürütülerek cezalandırılamaz.
Ceza hukukunun temel ilkeleri avukatlar, savcı ve hakimler tarafından ilgili maddelerine ve hükümlerine kadar daha detaylı bir şekilde bilinmekte ve uygulanmaktadır. Ancak bu temel bilgilerin müvekkiller tarafından da bilinmesi önemlidir. Ceza hukukuna ilişkin temel ilkeler müvekkillerin hangi haklara sahip olduğu ve bu hakların ne ifade ettiğini bilmek aynı zamanda iyi bir avukat desteği de almayı sağlar. Daha profesyonel ve uzman avukat tercihinde bulunursunuz. Ankara’da böyle bir arayış içerisinde iseniz kesinlikle Av. Samet Celt ile görüşmelisiniz. Ağır ceza avukatı olarak hizmet veren Celt, alanında oldukça başarılı ve öne çıkıyor. Kendisi ile ilgili daha detaylı bilgi sahibi olmak için özel web sitesi olan https://celt.av.tr adresini ziyaret edebilirsiniz.
