Ceza mahkemeleri asliye ceza, sulh ceza ve ağır ceza olarak üç dala ayrılmaktadır. Bütün ceza konularını ve gereken işlemlerin yapılma aşamalarının yönlendirilmelerini kapsar. Sizler de ceza mahkemeleri ve yetki alanlarının yanı sıra davalarınız ile ilgili tüm bilgi ve yardım talepleriniz için Av. Samet Celt ile iletişime geçebilirsiniz.
Sulh Ceza Mahkemesi Nedir?
Sulh ceza mahkemesi, Ceza Muhakemesi Kanunu 5271 sayılı esasa göre gerçekleştirilen bazı soruşturma işlemleriyle, bu işlemlere gerçekleştirilen itirazlar ve idari nitelikteki bazı işlemlere itirazları inceleyen mahkeme olarak görev yapar. Kanunda Sulh Ceza Hakimliği olarak düzenlenmesine karşın, AİHM uygulamasında bağımsız ve tarafsız bir yargı yeri niteliğinde kabul görmesi, tutuklama ve benzeri tali ceza davalarıyla alakalı da karar vermeye görevli olması sebebiyle hukuken mahkeme olarak nitelendirilmektedir.
Sulh ceza mahkemesi, soruşturma aşamasındaki birtakım işlemlere bakmakla görevlidir. İddianameyle bir ceza davası açılmasından yani kovuşturmadan sonraki yargılama süreçleri, suçların ve sanıkların vasfına göre aşağıdaki mahkemelerce gerçekleştirilir;
- Asliye ceza mahkemesi,
- Ağır ceza mahkemesi,
- Çocuk ağır ceza mahkemesi,
- Çocuk mahkemesi,
- İcra ceza mahkemesi,
- Fikri ve Sınaî haklar ceza mahkemesi,
Asliye Ceza Mahkemesi Nedir?
Ceza yargılama sisteminin temel mahkemelerinden bir tanesi asliye ceza mahkemesidir. Diğer ceza mahkemelerinin görevli olmadıkları bütün iş ve davalara asliye ceza mahkemeleri bakmakla yükümlüdür.
Ceza yargılamalarının gerçekleştirildiği asıl görevli mahkemeler ağır ceza ve asliye ceza mahkemeleridir. Bu iki mahkemenin dışındaki diğer bütün ceza mahkemeleri özel yasalarla kurulmuş özel mahkemelerdir.
Görevli mahkemelerin belirlenmesi konusunda pek çok istisna bulunmasına karşın ana kriter şudur;
- 10 sene ya da daha az hapis cezası gerektiren iş ve davalara asliye ceza mahkemeleri bakmakla görevlidir,
- 10 sene ya da daha çok hapis cezası gerektiren iş ve davalara ise ağır ceza mahkemeleri bakmakla görevlidir.
Mahkemelerin görev alanlarının belirlenmesi sürecinde hafifletici veya ağırlaştırıcı nedenler gözetilmeden kanunda yer alan suçun cezasının üst sınırı göz önünde bulundurulmaktadır.
Kanunlar bir mahkemeyi özellikle görevli ve yetkili kılmışsa yargılama o mahkeme tarafından yapılır. Ağır ceza mahkemeleri, sulh ceza hakimliği ve diğer özel mahkemelerin görev tanımları dışında kalan bütün davalara ve işlere asliye ceza mahkemeleri bakar. Genel ve özel kanunlar, suçun içeriği ve ceza miktarına bakılmadan asliye ceza mahkemesini görevli kılmışsa, özel düzenleme sebebiyle de asliye ceza mahkemesi görevli kabul edilmektedir.
Ağır Ceza Mahkemesi Nedir?
Ağır ceza mahkemesi ilk derecedeki ceza yargılamalarında kanunda ön görülmüş olan en yüksek ceza miktarı açısından en ağır suçlara bakan mahkemelerdir. İşlenen suçun ağır ceza mahkemesinin görev alanına girip girmediği 5235 Sayılı Kanunun 12.maddesinde suç vasfı ve ceza miktarı açısından getirdiği kriterler dikkate alınarak belirlenmektedir. Ağır ceza mahkemelerinin görev alanına girdiği açık olarak belirtilmeyen suçların davalarına asliye ceza mahkemesi bakmaktadır. Sanığın 18 yaşından küçük olması durumunda yargılama çocuk ağır ceza mahkemesince yapılır.
Ağır Ceza Mahkemesi Hangi Davalara Bakar?
Ağır ceza mahkemelerinin görev alanına giren suçlar üç temel kritere bağlıdır. Bu kriterler;
- Özel kanunlar açık olarak ayrı bir suça daha bakma görevi vermediği sürece ağır ceza mahkemelerinin bakmakla yükümlü olduğu suçlar şunlardır;
- (Gasp) Yağma suçu
- Kasten adam öldürme suçu
- Taksirle ölüme sebep olma
- Neticesi nedeniyle ağırlaşmış yaralama suçu
- Zimmet suçu
- İrtikap suçu
- Rüşvet suçu
- Hileli iflas suçu
- Nitelikli dolandırıcılık suçu
- Resmi belgede sahtecilik suçu
- TCK’nin 5237 sayılı kısmında tanımlanan suçlardan, TCK 318 – 319 -3247 -325 ve 332 kapsamında yer alan suçlar, ağır ceza mahkemelerinin görev alanlarına giren suçlardan değildir. Fakat bölümlerde bulunan aşağıdaki suçlara dair davalara ağır ceza mahkemesi bakmaktadır.
- Devletin egemenliğine ve organlarının saygınlığına karşı işlenen suçlar,
- Milli savunmaya karşı işlenen suçlar,
- Anayasal düzene ve düzenin işleyişine karşı işlenen suçlar,
- Devlet sırlarına yönelik işlenen suçlar ve casusluk,
- 3713 sayılı TMK kapsamına giren örgüt üyeliği, propaganda yapma suçu gibi siyasi nitelik taşıyan suçlar.
- On yıldan fazla hapis, müebbet hapis ve ağırlaştırılmış müebbet hapis cezalarını gerektiren kısaca üst sınırı 10 yıldan çok olan bütün suçlara dair davalara bakma görevi ağır ceza mahkemelerine aittir.
