Yağma suçu, Gasp suçu olarak bilinen cebirli baskın veya zor kullanarak taşınır bir malın alınmasına mecbur etme eylemi T.C.K.’nun 148., 149., 150. maddelerinde suç olarak düzenlenmiştir.
Yazımızda TCK 148, 149, 150. maddelerinin bilgilendirici kısa açıklamasına yer vermekteyiz.
Yağma suçu nedir?
Yağma (gasp) – baskın veya zor kullanarak taşınır bir malın alınmasına mecbur etmektir, TDK sözlüğünde “zorla alma”; hukuk öğretisinde ise “bir başkasının zilyetliği altında bulunan taşınır bir malın, maldan yararlanmak maksadıyla zilyedinin rızası olmaksızın tehdit veya cebir kullanmak suretiyle bulunduğu yerden alınması veya zilyedin söz konusu malı kendisine teslim etmesini sağlamaktır.” şeklinde karşılık bulur.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu m.150 gereği, işbu suça ilişkin soruşturma ve kovuşturmada şüpheli veya sanık için müdafi görevlendirilir.
Yağma suçu, fail için öngörülen hürriyeti sınırlayıcı hapis cezası itibariyle oldukça ağır bir suçtur. Suça ilişkin yürütülen soruşturma ve kovuşturmada, emsal davalarla deneyim kazanmış yetkin bir ağız ceza hukuku avukatından yardım almak, yargılamanın adilane seyri ve müspet kararın elde edilmesi adına en doğru yaklaşım olacaktır. Zira uzman bir ağır ceza avukatı, sahip olduğu hukuki bilgi, birikim ve müktesebatı, müdafiliğini üstlendiği kişinin istifadesine tahsis etmek suretiyle hak kaybı yaşanmaması adına etkili bir müdafaa icra edecektir.
Yağma (Gasp) Suçu TCK m.148 – 149 – 150
Yağma (gasp) suçu; 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu m.148, 149 ve 150’de “Malvarlığına Karşı Suçlar” başlığı altında düzenlenmiştir. Zilyetliği bir başkasına ait olan menkul bir malın tehdit veya cebir kullanmak suretiyle alınması, yağma (gasp) suçunu oluşturur. Suçun konusu herhangi bir taşınır maldır. Hemen belirtmek gerekir ki; Yargıtay içtihatları gereği, taşınmaz (gayrimenkul) bir malın gasp suçunun konusu olması mümkün değildir.
Yağma (gasp) suçu, mağdurun malvarlığını hedef alan haksız bir fiildir. İşbu suç; failin, taşınır bir maldan yararlanmak gayesiyle, malın zilyedini söz konusu malı kendisine teslim etmeye ya da bulunduğu yerden alınmasına karşı koymamaya “tehdit” veya “cebir” ile zorlaması sonucu vücut bulur. Türk Ceza Kanunu’nda yağma (gasp) suçu düzenlemesiyle hukuk güvencesi altına alınan değerler; kişi özgürlüğü, vücut dokunulmazlığı, zilyetlik ve mülkiyettir.
Gasp suçu ile hırsızlık suçu birbiriyle karıştırılan; ancak, bir başkasına ait malın “cebir veya tehdit” kullanmak suretiyle alınması yönüyle birbirinden ayrılan iki farklı suçtur. Bir başkasına ait olan malın alınması eylemi, her iki suçun müşterek fiilidir. Fakat, bir başkasına ait olan malın alınmasında cebire veya tehdide başvuruluyorsa, hırsızlık suçu değil; yağma (gasp) suçundan söz edilecektir. Faile de yağma suçu hükümleri çerçevesinde cezaya hükmedilecektir.
Yağma (Gasp) Suçu Cezası
Yağma (gasp) suçu cezasını; yağma suçu temel hali cezası ve yağma suçu nitelikli hali cezası olmak üzere iki başlıkta incelemek daha isabetli olacaktır:
Suçun, TCK m.148’de düzenlenen haliyle işlenmesi durumunda faile hükmedilecek ceza, 6 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasıdır.
Suçun, TCK m.149’da düzenlenen haller dahilinde işlenmesi durumunda faile hükmedilecek ceza, 10 yıldan 15 yıla kadar hapis cezasıdır.
Yağma suçunun nitelikli halleri şunlardır:
a) Silah Kullanmak Suretiyle İşlenmesi
b) Kişinin Kendisini Tanınmayacak Bir Hale Koyması Suretiyle İşlenmesi
c) Birden Fazla Kişinin Birlikte İşlemesi
d) Yol Kesmek Suretiyle Ya Da Konutta, İş Yerinde Veya Bunların Eklentilerinde İşlenmesi
e) Beden Veya Ruh Bakımından Kendisini Müdafaa Edemeyecek Durumda Bulunan Kişiye Karşı
İşlenmesi
f) Var Olan Veya Var Sayılan Suç Örgütlerinin Oluşturdukları Korkutucu Güçten Faydalanmak Suretiyle İşlenmesi
g) Suç Örgütüne Fayda Sağlamak Amacıyla İşlenmesi
h) Gece Vakti İşlenmesi
Sıralanan durumlar, yağma suçunun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli halleridir. Suçun daha az cezayıgerektiren ve TCK m.150’de düzenleme alanı bulan nitelikli halleri ise şunlardır:
I. Suçun Hukuki Bir İlişkiye Dayanan Alacağın Tahsili Maksadıyla İşlenmesi
II. Suçun Konusunu Oluşturan Malın
- Değerinin Az Olması
Yağma (Gasp) Suçu İndirim Halleri
Suça konu malın değerce az olması halinde, faile hükmedilecek cezanın üçte birden yarıya kadar indirilmesi mümkündür. Hakim, gerekçe göstermek şartıyla, malın değerinin az olmasına karşın cezada indirim yapmama hakkını haizdir. Suç, hukuki bir ilişkiden doğan alacağın tahsili amacıyla da gerçekleştirilmiş olabilir. Bu tür bir durumda;
- Suçun icbar unsuru tehdide yönelikse TCK m.106’da düzenlenen ilgili fıkra,
- Suçun icbar unsuru cebire yönelikse TCK m.86 ve 87’ye göre hükmedilecek ceza, yine 5237 sayılı Kanun’un 108. maddesi uyarınca arttırılarak hükmedilir.
Yağma suçunda etkin pişmanlık hükümleri gereği ceza indirimi, makalemizin devamında izah edilmiştir.
Yağma (Gasp) Suçunun unsurları
- Fail
Yağma suçunu hüküm altına alan madde metni, suçun faili için özgü bir düzenlemede bulunmamış, yalnızca “kişi” ifadesine yer vermiştir. Buradan hareketle, suçun failinin herhangi bir gerçek kişi olabileceği açıktır. Suçun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi ise, yukarıda ifade edildiği üzere nitelikli hal kapsamında değerlendirilir. Yağma suçunun akrabalar arasında işlenmesi, cezada indirim nedeni veya cezasızlık sebebi olarak değerlendirilmez.
- Mağdur
Mağdur, suça konu malın zilyedi yahut zilyedin yanında bulunan ve fiil esnasında ilgili malı koruyan ya da yardım etmek isteyen, bu bakımdan kendisine tehdit veya cebir kullanılan kişi/kişilerdir. İşbu suçun mağduru, fail de olduğu gibi herkes olabilir. “Mağdur” ve “suçtan zarar gören” karıştırılmamalıdır. Söz gelimi; silahla tehdit etmek suretiyle bir bankanın paralarının alınması durumunda banka veznedarı mağdur; paraları alınan banka ise suçtan zarar gören sıfatını haizdir.
- Suçun Hukuki Konusu
Suçun konusu bir başkasına ait olan menkul bir maldır.
- Fiil
Kanun koyucu, yağma suçunun oluşması için “cebir” veya “tehdit” olmak üzere iki farklı hareket öngörmüştür. Dolayısıyla gasp suçu, seçimlik hareketli bir suçtur.
- Manevi Unsur
Yağma (gasp) suçu, ancak kasten işlenebilir. Suçun taksirle işlenmesi mümkün değildir. Fail, suçun yasal tanımında ifade edilen unsurları bilerek gerçekleştirme kastıyla hareket eder.
Yağma (Gasp) Suçları Nelerdir?
Yağma (gasp) suçları “Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden ya da malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından bahisle tehdit ederek veya cebir kullanarak, bir malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya mecbur kılan” ifadesinden de anlaşılacağı üzere “tehdit” veya “cebir” olmak üzere iki farklı seçimlik hareketle işlenebilir. TCK m. 149’da nitelikli yağma; TCK m.150’de ise daha az cezayı gerektiren haller düzenlenmiştir.
Yağma (Gasp) Suçu Şartları
Yağma (gasp) suçu şartları şu şekilde sıralanabilir:
- Suç düzenlemesi ile korunan hukuki yarar; zilyetlik ve zilyetliğe bağlı haklar, kişi hürriyeti ve vücut dokunulmazlığıdır.
- Suçun faili herhangi bir gerçek kişidir.
- Suçun mağduru herkes olabilir.
- Suç, 5237 sayılı Kanun’da öngörülen iki farklı hareketten birinin icra edilmesiyle vücut bulacağı için seçimlik hareketli bir suçtur.
Yağma (Gasp) Suçu Özel Görünüş Biçimleri
Yağma (Gasp) suçunun özel görünüş biçimlerini; teşebbüs, iştirak ve içtima olmak üzere üç başlıkta incelemek yerinde olacaktır.
- Teşebbüs
Gasp suçu, teşebbüsün mümkün olduğu suçlardandır. Tehdit ve cebire başvurulmasına karşın, mal alınmadığı takdirde, gasp suçuna teşebbüs gündeme gelecektir.
- İştirak
Yağma suçuna iştirak halinde özel bir düzenleme mevcut değildir; iştirake dair genel hükümler uygulanır.
- İçtima
Gasp suçu bileşik bir suç olup hırsızlık suçu ile cebir veya tehdit kullanma suçlarının bir araya gelmesi sonucu oluşur. Suçun faili, gasp suçunu oluşturan hırsızlık, cebir veya tehdit suçları nedeniyle ayrıca cezalandırılmaz; fail, yalnızca gasp suçu dolayısıyla cezalandırılır.
Yağma (Gasp) Suçu Etkin Pişmanlık Ceza İndirimi
Kişi, hukuk düzeninin suç saydığı bir eylemi icra eder ve fakat hür iradesiyle pişman olur ve suç sebebiyle meydana gelen haksızlığı telafi edecek davranışlarda bulunursa, etkin pişmanlık kurumundan yararlanabilir. Gasp suçu, fail hakkında etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabileceği bir suçtur. Fail, etkin pişmanlık kurumundan yararlanabilmesi için suçu ortaklarını, azmettirenleri , suça yardım edenleri ilgili mercilere bildirmek durumundadır.
- Suç işlenir ve fakat dava açılmadan önce etkin pişmanlıkta bulunulursa, hükmedilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.
- Dava açılı ve fakat hüküm verilmeden önce etkin pişmanlıkta bulunulursa, hükmedilecek ceza 1/3’üne kadar indirilebilir.
Yağma (Gasp) Suçu Zamanaşımı, Şikayet Süresi ve Görevli Mahkeme
Gasp suçu, takibi şikayete tabi suçlardan değildir; bu itibarla, suça ilişkin şikayetten vazgeçilmesi halinde ceza davasının düşmesi sonucu doğmaz. Suç, savcılık tarafından öğrenildiği anda re’ sen soruşturulur. Bu bakımdan, yağma suçuna dair herhangi bir şikayet süresi düzenlenmemiştir. Fakat, gasp suçu için 15 yıllık dava zamanaşımı süresi öngörülmüştür. İşbu suç hakkında yargılama yapmakla görevli yargı organı ise Ağır Ceza Mahkemesidir.
Yağma Suçunda Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve HAGB
Yağma suçunu m.148’de düzenlenen haliyle işleyen fail hakkında altı yıldan on yıla kadar hapis cezasına hükmedileceğinden ve yalnızca bir yıl ya da daha altındaki hapis cezası kararı hakkında adli para cezasına çevrilme kararı verilebileceğinden, yağma suçu sebebiyle adli para cezası verilemez. Erteleme ve HAGB kararları verilebilmesi için de iki yıl veya daha az süreli hapis cezası şartı arandığından sebep, gasp suçu sebebiyle faile hükmedilecek hapis cezası hakkında erteleme ve HAGB kararı da verilemez.
