Şikayet hakkı nedir?
Şikayet Hakkı, kanunda suç olarak tanımlanan bir fiilin, savcılık tarafından soruşturulması veya mahkemelerce şüphelinin yargılanması için, suçun mağduruna ya da zarar görenine tanınan kişiye sıkı sıkıya bağlı bir Kamu Hukuku hakkıdır.
Şikayet hakkı, kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardandır, bizzat hak sahibi kullanır, başkasına, mirasçılara geçmez. Ancak, kişinin sağlığında şikayet hakkını kullandıktan sonra vefat etmesi halinde, mirasçıları yargılama aşamasında ceza davasına müdahil sıfatıyla katılabilirler.
Şikayette bulunan, var olan durumdan ve olaydan şikayetçi olan kişiye ceza mahkemelerinde müşteki denilmektedir. Müşteki sıfatını taşıyan taraf, gerçek bir kişi olabileceği gibi tüzel bir kişi de olabilir.
Şikayetten vazgeçme nedir?
Şikayetten vazgeçme, yargılama işlemi şikayete bağlı suçlarda, şikayet hakkını kullanan mağdur veya zarar gören kişinin şikayetinden vazgeçmesi, geri alması ile soruşturmayı sona erdiren, yargılama aşamasına geçilip ceza davası açılmışsa, davanın düşmesine yol açan bir hukuki işlemdir.
Soruşturma aşamasında şikayetten vazgeçme
Soruşturma aşamasında şikayetten vazgeçilmesi halinde, fiil, yargılama işlemi şikayete bağlı suçlardan ise soruşturma sona erer. Dava açılmadan dosya kapanır. Eğer şikayet konusu fiil birden fazla kişi tarafından işlenmişse, bir kişi hakkında şikayetten vazgeçme, diğer kişilerin de hukuki durumunu aynı şekilde etkiler.
Yargılama aşamasında şikayetten vazgeçme
Şikayetten vazgeçmenin yargılama sürecinde kullanılması halinde, fiil, yargılama işlemi şikayete bağlı suçlardan ise ceza davası hakkında düşme kararı verilir. Eğer şikayet konusu fiil birden fazla kişi tarafından işlenmişse, tek bir kişi hakkında şikayetten vazgeçilmesi halinde dahi, mahkemede açılan ceza davasının düşmesi kararından tüm kişiler yararlanır.
Şikayetten vazgeçme halinde verilecek karar, vazgeçme yargılama sürecinde yapılmışsa, şüphelinin kabulüne bağlıdır. T.C.K.’nun 73. maddesi 6. fıkrasına göre vazgeçme onu kabul etmeyen kişiyi etkilememektedir. Eğer kişi şikayetin geri çekilmesini kabul etmezse, ceza davası hakkında düşme kararı verilemez ve yargılamaya devam edilir. Bu durumda kişi yargılama sonunda hakkında beraat kararı verilmesini talep edebilir.
Yargılama işlemi şikayete bağlı olmayan suçlarda, şikayetten vazgeçilmişse, dava hakkında düşme kararı verilmez, kamu davasına devam edilir.
Şikayetten vazgeçme nasıl yapılır
Şikayetten vazgeçme başvurusu, kolluk, savcılık, mahkeme gibi merciler ile valilik veya kaymakamlık gibi idari organlara dilekçe sunarak da yapılır. Cumhuriyet savcılığı veya mahkemenin, hakimin huzurunda açıkça beyanla da yapılır.
Önemli husus, şikayetten vazgeçme iradesinin şüpheye yer bırakmayacak bir şekilde anlaşılmasıdır.
Şikayetten vazgeçme dilekçesi örneğine, ve dilekçe ile ilgili ayrıntılara – Şikayetten Vazgeçme Dilekçesi Örneği başlıklı yazımızda ulaşabilirsiniz.
Şikayet ve şikayetten vazgeçmenin yasal süreleri
Yargılama işlemi şikayete bağlı suçlarda, şikayet süresi 6 ay olarak düzenlenmiş olup, bu süre mağdurun veya zarar görenin şikayet edeceği kişinin kim olduğunu öğrendiği günden başlar.
Şikayetten vazgeçme, yargılama sonucu verilen hüküm kesinleşinceye kadar mümkündür. Şikayettin geri alınması hakkı, istinaf mahkemesi, temyiz incelemesi sürecinde de kullanılabilir.
Şikayet hakkı bize ne sağlar?
Kişiler arasında olumsuz durumları davaya konu ederek ; kişilerin birbirlerinin özel alanına müdahalesini engellemek, mağdurun uğradığı zararın karşılığının ödenmesini sağlamak ,mağdurun onurunu zarar görmesini önlemeyi sağlar .
Şikayet hakkı nasıl kullanılır
Şikayet hakkı suçtan zarar gören tarafından kullanılabilmektedir buradan anlaşılıyor ki şikayet hakkı zarar gören yani müşteki ile sıkı sıkıya bağlı bir haktır. Zarar görenin bunu bizzat kendisinin kullanması gerekmektedir. Bu noktada anlaşılıyor ilk önemli hususumuz şikayeti mağdur olanın gerçekleştirmesi gerekir.
Şikayet hakkındaki ikinci önemli husus ise kanunda düzenlenen süre içerisinde yapılmalıdır.
T CK 73’e göre göre” Soruşturulması veya kolluk kovuşturması şikayete bağlı olan suç hakkında yetkili kimse altı ay içinde şikayette bulunmadığı taktirde soruşturma kovuşturma yapılamaz.”
Üçüncü önemli bir husus da şikayet hakkında şikayetin kanun ile düzenlenen ilgili makamlara yapılması gerekmektedir
CMK 158’e göre “1)Suça ilişkin ihbar ve şikayet Cumhuriyet Başsavcılığına veya kolluk makamları ne yapılır.
2) Valilik veya kaymakamlığa ya da mahkemeye yapılan ihbar veya şikâyet, ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.
Şikayet hakkı kamu hukukunda kişilere verilen en önemli haklardan birisidir. Bir olayın mağduru ya da faili olduğunuzda bu vakayı hukuki destek alarak çözmeniz sizin için en iyi bir çözüm olacaktır. Size en yakın avukattan destek alarak konu olan vakayı çözüme kavuştura bilirsiniz.
ŞİKAYETE TABİ SUÇLAR NELERDİR?
Şikayete tabi suçlardır kanunda açıkça belirlenmiştir.Bunlardan bazıları;
- Kasten yaralama
- Taksirle yaralama
- Cinsel saldırı
- Reşit olmayanla cinsel ilişki
- Tehdit
- Hakaret
- Mala zarar verme
- Bedelsiz senedi kullanma
- Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali
- Açığa imzanın kötüye kullanılması
- hukuki alacağı tahsil etme amacıyla dolandırıcılık gibi kanunda belirlenen suçlardır.
Anlaşılacağı üzere şikayete bağlı suçlar da müşteki tarafına şikayet hakkı kullanıldığı taktirde soruşturma başlatılır. Savcılık, polis, valilik gibi soruşturma başlatmaya yetkili organların şikayete bağlı suçlarda şikayet olmaksızın soruşturma başlatma yetkisi yoktur.
Örneğin bir kimse bir kimseyi tehdit ettiğinde, suçun işlendiği kolluk kuvvetleri tarafından görülüp duyulsa dahi, kolluk kuvvetleri tehdit suçu üzerinden şikayetçi tarafından şikayet edilmediği taktirde işlem yapamaz.
Sonuç
İştirak halinde, yani birden fazla kişi tarafından birlikte işlenen suçlarda, şikâyetin geri
alınması, suçta iştiraki iddia olunan faillerin tamamına sirayet eder. Şikayet hakkının kullanılmasında da kural aynı şekildedir.
Eğer sanıklardan biri şikayetin geri alınmasını kabul etmezse, şikâyetin geri alınmasını kabul etmeyen sanık hakkında yargılanmaya devam edilir, yani yargılamaya devam edilmesi sadece kabul
etmeyen sanık için geçerli olur.
Soruşturma aşamasında, yani yargılanma sürecine başlanmadan yapılmış şikayetin geri alınması, şüphelinin kabulüne bağlı tutulmamıştır (Yargıtay 4. Ceza Dairesi T. 2.11.2015, E. 2013/19972, K. 2015/36887)
T.C.K.’nda suçtan zarar görenin ölmesi durumunda, kullanmamış olduğu şikayet hakkını, 2. derece soybağı, eş ve kardeşleri olan mirasçıları tarafından kullanabileceği bir istisna mevcuttur. Hakaret suçunu konu alan T.C.K’nun 131 maddesi 2. fıkrasında bu istisna düzenlenmiştir. Bu istisnai kural şikayet hakkının kullanılması için geçerli olduğu gibi şikayetin geri alınması için de geçerlidir. Bu istisna, mirasçıların konuyla ilgili uzlaştırma sürecinin de tarafı olabilmelerini mümkün kılmaktadır.
Eğer soruşturma aşamasındaysak yani bir savcı tarafından olaya konu olan suçun oluşup oluşmadığı araştırılma halinde ise müşteki şikayetinden vazgeçerse soruşturma sona erdirilir.
Kovuşturma aşamasında şikayetten vazgeçmek istenirse yani savcı bir suç işlendiğine kanaat getirmesi sebebiyle hazırladığı iddianameye göre faile yapılacak yaptırımların belirlenmesi sırasında şikayetten vazgeçilmek istenirse şikayetten vazgeçme davanın düşmesine yol açabilir
Şikayetten vazgeçme hususunda şöyle bir etki vardır eğer birden fazla sanık varsa ve siz şikâyetinizden vazgeçmişseniz vazgeçme işleminiz bütün sanıkları etkiler. Şikayetten vazgeçme İşleminiz neticesinde diğer sanıklar da serbest bırakılır.
Önemli diğer bir hususta bir kimse şikayetinden vazgeçtikten sonra tekrar şikayetinin vazgeçmesinden vazgeçemez. Örneğin siz bir kimsenin size tehdit ettiğini bildirdikten sonra şikayetinizden vazgeçtiniz sonra bu vazgeçme işleminizden tekrar vazgeçemezsiniz.
Şikayetin geri alınması da yine şikayet başvurusu gibi kolluk, savcılık ,mahkeme gibi merciler ile valilik veya kaymakamlık gibi idari organlara başvurarak yapılabilir.
Şikayet hakkının kullanılması ve şikayetin geri alınmasında görüleceği üzere fazlaca istisnaları mevcuttur. Kamu hukukunda kişilere verilen en önemli haklardan birisi olan hak olması sebebiyle bir hak kaybına uğramanızı istemeyiz. Bir olayın mağduru ya da faili olduğunuzda bu vakıayı hukuki destek alarak çözmeniz sizin için en iyi bir çözüm olacaktır.
Şikayetin geri alınması da, Kamu Hukukunda kişiye tanınan oldukça önemli haklardandır. Size en yakın avukattan destek alarak konu olan vakayı çözüme kavuştura bilirsiniz Ankara Çankaya ilçesinde avukat olarak bulunan Samet Celt Hukuk Bürosu olarak müvekkillerimize ve danışmanlık hizmetimizden yararlanan insanımıza bu konuda desteğe hassasiyet göstermeye önem vermekteyiz.